Urinaire incontinentie wordt gedefinieerd als onvrijwillig urineverlies, het niet kunnen ophouden van urine of verlies van blaascontrole, en het is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem in de samenleving. Het komt vaker voor bij vrouwen. De ernst varieert, van druppelsgewijs urineverlies bij als men hoest, lacht of de buikdruk toeneemt, tot plotseling een drang om te urineren en het toilet niet op tijd bereiken, tot urineverlies. Soms kunnen beide typen urineverlies combineren optreden. Indien de ernst van de urinaire incontinentie het dagelijkse leven en de kwaliteit van leven beïnvloedt, moet men zeker een arts raadplegen. Bij de meeste patiënten kunnen eenvoudige veranderingen in de levensstijl en eenvoudige medische behandelingen tot serieuze resultaten leiden en kan incontinentie worden behandeld.
Oorzaken van Tijdelijk Urineverlies
Alcohol, overmatige vochtinname, cafeïne, blaastimulanten (koolzuurhoudende dranken, thee en koffie, zoetstoffen, glucosestroop, pittig eten en drinken, suikerhoudende en zuurhoudende voedingsmiddelen, tomaat en citroen), medicijnen, urineweginfecties en constipatie.
Oorzaken van Permanent Urineverlies
Zwangerschap en bevalling, leeftijdsgebonden veranderingen, hysterectomie (chirurgische verwijdering van de baarmoeder), pijnlijk blaassyndroom (interstitiële cystitis), blaaskanker, urinewegstenen, neurologische aandoeningen, obstructie en druk.
Typen Urineverlies
1) Stressincontinentie: Dit type urineverlies wordt gekenmerkt door druppelsgewijs of overvloedig urineverlies bij verhoogde buikdruk zoals bij hoesten, lachen en niezen. De belangrijkste oorzaken zijn zwangerschap, bevalling en menopauze.
2) Urge-incontinentie: Dit wordt beschreven als een plotselinge aandrang om te urineren gevolgd door urineverlies. De persoon verliest urine voordat zij het toilet bereikt. De belangrijkste oorzaken zijn urineweginfecties en omstandigheden die blaagevoeligheid veroorzaken (stenen, zand). Bovendien kunnen aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, Alzheimer en multiple sclerose leiden tot urge-incontinentie.
3) Gemengde incontinentie: Dit is het gelijktijdig voorkomen van beide typen incontinentie. Urineverlies is een ernstige en veelvoorkomende gezondheidsprobleem dat vooral na de menopauze vaker voorkomt en de kwaliteit van leven beïnvloedt. Door moeilijke en frequente bevallingen kunnen de geslachtsorganen verzakken en ziektes zoals COPD en astma komen vaker voor, waardoor urineverliesproblemen ontstaan.
- Niet roken en stoppen met roken vermindert het risico op incontinentie.
- Op ideaal gewicht zijn vermindert het risico op incontinentie.
- Het verminderen van de consumptie van koffie en cafeïnehoudende dranken vermindert het risico op incontinentie.
- Voedingsvezelrijk dieet en het voorkomen van constipatie vermindert het risico op incontinentie.
- Regelmatige lichaamsbeweging vermindert het risico op urinaire incontinentie.
Urineverlies bij Vrouwen: Oorzaken, Behandeling en Oefeningsaanbevelingen
Urineverlies bij vrouwen is een gezondheidsprobleem dat vaak voorkomt, vooral in de periode na de bevalling en na de menopauze. Deze aandoening, die de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloedt, kan na verloop van tijd leiden tot sociale isolatie, verlies van zelfvertrouwen en psychologische problemen. Maar waarom treedt urineverlies bij vrouwen op, welke typen zijn er en hoe wordt het behandeld?
Oorzaken van Urineverlies bij Vrouwen
Er kunnen veel redenen zijn voor urineverlies bij vrouwen. De meest voorkomende oorzaken zijn als volgt:
- Zwangerschap en bevalling: Vooral schade aan de bekkenbodemspieren tijdens vaginale bevallingen kan urineverlies verergeren.
- Menopauze: De afname van het hormoon oestrogeen leidt tot verzwakking van de blaas- en urethra weefsels.
- Overgewicht: Overgewicht kan druk uitoefenen op de blaas en onvrijwillig urineverlies veroorzaken.
- Chronische hoest: Chronische hoest als gevolg van COPD, astma of roken kan leiden tot stressincontinentie.
- Neurologische aandoeningen: Ziekten van het zenuwstelsel zoals multiple sclerose en Parkinson maken blaascontrole moeilijker.
Oorzaken van Urineverlies tijdens Hoesten bij Vrouwen
Urineverlies tijdens hoesten, niezen of lachen wordt meestal gedefinieerd als stressincontinentie. Door de verzwakking van de bekkenbodemspieren kan de blaas niet voldoende gecontroleerd worden bij plotselinge verhogingen van de abdominale druk, wat leidt tot druppelsgewijs of meer urineverlies. Dit komt vooral vaker voor bij vrouwen die zijn bevallen, ouder zijn of overgewicht hebben.
Behandeling van Urineverlies bij Vrouwen
De behandeling van urineverlies bij vrouwen begint met het vaststellen van de onderliggende oorzaak. De behandelingsopties zijn onder andere:
- Levensstijlveranderingen: Regulering van vochtinname, vermijden van cafeïne en alcohol, bereiken van het ideale gewicht en stoppen met roken zijn belangrijk.
- Medische behandeling: Medicijnen die de blaasspieren onder controle houden kunnen worden voorgeschreven.
- Fysiotherapie en bekkenbodemoefeningen: Met name Kegel-oefeningen worden gebruikt om de spieren te versterken met verschillende technieken.
- Chirurgische behandeling: Bij ernstige urineverliesgevallen kunnen chirurgische methoden zoals sling-operaties worden overwogen.
Urineverliesoefeningen bij Vrouwen
Het versterken van de bekkenbodemspieren is een van de meest effectieve manieren om urineverlies te voorkomen. Vooral de volgende oefeningen worden aanbevolen:
- Kegel-oefeningen: Meerdere keren per dag de spieren aanspannen alsof men de urine ophoudt, 5-10 seconden vasthouden en vervolgens ontspannen.
- Bekkenkanteling: Het bekken heen en weer bewegen met behulp van de rugspieren versterkt de buik- en bekkenbodemspieren.
- Brugbeweging (bridge): Op de rug liggen en de heupen omhoog tillen, werkt zowel de bekkenbodemspieren als de bilspieren.
Regelmatig toepassen van deze oefeningen kan de toon van de bekkenbodemspieren verhogen en de frequentie en ernst van urineverlies verminderen.
Welke Afdeling Behandelt Urineverlies bij Vrouwen?
Vrouwen met urineverliesklachten moeten primair een vrouwenarts/gynaecoloog raadplegen. Indien nodig kan de patiënt worden doorverwezen naar een uroloog of een urogynaecoloog. Deze specialisten stellen een geschikt behandelplan op aan de hand van het type en de ernst van de aandoening.
Kruidengeneeskunde voor Urineverlies bij Vrouwen
Kruidengeneeskunde moet alleen ondersteunend worden toegepast en moet altijd onder toezicht van een arts worden beoordeeld. Enkele vaak aanbevolen kruiden zijn:
- Heermoes: Ondersteunt de gezondheid van de urinewegen.
- Brandnetel: Kan de druk op de blaas verminderen door zijn vochtafdrijvende eigenschappen.
- Veenbessensap: Kan helpen urineweginfecties te voorkomen.
Kruidengeneeskunde vervangt geen medische behandelingen en mag niet zonder toestemming van een arts worden gebruikt.
Veelgestelde Vragen
Is urineverlies bij vrouwen normaal?
Hoewel urineverlies bij vrouwen vaak voorkomt in de samenleving, wordt deze situatie niet als "normaal" beschouwd. Hoewel het vaker voorkomt na veroudering, bevalling of de overgang, is urineverlies geen indicatie van een gezonde blaasfunctie. Urineverlies is vaak gerelateerd aan verzwakte bekkenbodemspieren, hormonale veranderingen of defecten in de blaascontrolemechanismen. Dit probleem, dat de kwaliteit van leven negatief beïnvloedt, kan gênant zijn en leiden tot sociale terugtrekking. Het goede nieuws is echter dat de meeste urineverliesgevallen met succes kunnen worden behandeld met medische interventies, oefenprogramma's en veranderingen in levensstijl. Daarom is het belangrijk om urineverlies te zien als een gezondheidsprobleem en een specialist te raadplegen in plaats van het als een onvermijdelijkheid te beschouwen.
Gaat urineverlies vanzelf over?
Sommige milde en tijdelijke gevallen van urineverlies, zoals die veroorzaakt door een urineweginfectie, constipatie of overmatige vochtinname, kunnen vanzelf verdwijnen wanneer de oorzaak is verdwenen. In de meeste gevallen echter, vooral bij langer bestaand en dagelijks leven beïnvloedend urineverlies, gaat dit niet vanzelf over. Het is erg belangrijk om de onderliggende oorzaak te achterhalen. Op basis hiervan moet een behandelplan worden opgesteld. Dit plan kan bestaan uit aanpassingen in de levensstijl, bekkenbodemspieroefeningen (Kegel), blaastraining, medicamenteuze behandeling of, in ernstige gevallen, chirurgische ingrepen. Het consulteren van een gespecialiseerde gynaecoloog of uroloog zonder te wachten op spontane verbetering, bespaart tijd en kan zorgen voor een snellere verbetering van de kwaliteit van leven.
Hoe snel werken Kegel-oefeningen?
De effecten van Kegel-oefeningen verschillen per persoon, maar in het algemeen worden de eerste resultaten zichtbaar binnen 4 tot 6 weken bij regelmatige toepassing. Voor een blijvende verbetering en versterking van de bekkenbodemspieren wordt echter aangeraden om deze oefeningen minimaal 3 maanden regelmatig te doen. De oefeningen zijn gericht op het versterken van de spieren rond de blaas en urethra om de urinecontrole te verbeteren. Het belangrijkste aandachtspunt bij het uitvoeren van Kegel-oefeningen is het activeren van de juiste spieren; daarom kan het nuttig zijn om in het begin hulp te vragen aan een fysiotherapeut of specialist in vrouwengezondheid. Voor effectiviteit wordt aanbevolen om deze oefeningen meerdere keren per dag uit te voeren, waarbij de spieren 5-10 seconden worden aangespannen en daarna ontspannen in sets van 10-15 herhalingen.
Waarom neemt urineverlies toe na de menopauze?
Tijdens de menopauze daalt de productie van het hormoon oestrogeen aanzienlijk. Dit hormoon speelt een belangrijke rol bij het gezond, elastisch en functioneel houden van de weefsels van de blaas en urethra. Naarmate oestrogeen afneemt, worden deze weefsels dunner, vermindert de doorbloeding en neemt de sterkte af. Het gevolg is een moeilijkere blaascontrole en een verhoogd risico op urineverlies. Bovendien beginnen tijdens de menopauze ook de bekkenbodemspieren te verzwakken, wat vooral stressincontinentieklachten zoals urineverlies bij hoesten, niezen of lichaamsbeweging kan verergeren. In deze periode kan met hormoonvervangingstherapie, bekkenbodemoefeningen en medische ondersteuning de controle over urineverliesklachten worden bereikt.