Oculoplastische chirurgie (oftalmische plastische en reconstructieve chirurgie) is een subdiscipline van de oftalmologie (de wetenschap van ooggezondheid en ziekten). Dit vakgebied houdt zich bezig met de diagnose en behandeling van aandoeningen van oogleden, traansysteem en orbitaal ziekten (de botten en zachte weefsels rond het oog).
Een oculoplastisch chirurg is een oogarts en chirurg die tevens gespecialiseerd is in de ziekten en behandeling van alle weefsels rond het oog (zoals oogleden, traanwegen, orbita, voorhoofd, wenkbrauwen, wangen, en hoofdhuid). Naast algemene oftalmologische training heeft hij ook opleiding gevolgd in oculoplastische chirurgie.
‘Plastisch’ is een Grieks woord dat vormgeven betekent. Oftalmische plastische chirurgie omvat operaties rond de ogen die de vorm wijzigen.
Oogleden
Oogleden zijn dunne, delicate en complexe weefsels die essentieel zijn voor het behouden van zicht. Hun primaire functies zijn het bezorgen van bescherming aan het oog en het zorgen voor de verspreiding van traanvocht over het oogoppervlak. Voor het uiterlijk is de vorm, grootte en positie van de oogleden van belang.
Afwijkingen in de vorm, functie en het uiterlijk van de oogleden kunnen aangeboren zijn of zich door verschillende oorzaken in de latere jaren ontwikkelen. De behandeling van vormafwijkingen kan functioneel of esthetisch (op basis van uiterlijk) zijn.
Hangende Oogleden en Wallen Onder de Ogen
Deze ontstaan meestal door erfelijkheid en/of veroudering. Roken of allergieën kunnen ervoor zorgen dat de oogleden op jongere leeftijd beginnen te hangen. De wallen rond de oogleden bevatten losse huid, spieren, vet en in sommige gevallen vocht.
Blepharoplastiek is de chirurgische procedure uitgevoerd om deze afwijkende structuren te corrigeren. Het kan zowel functioneel als cosmetisch zijn.
Rimpels rond de Ogen en op het Voorhoofd
Rimpels rond de ogen en op het voorhoofd zijn het gevolg van veranderingen in de huid die bij het ouder worden optreden. Overmatige aanspanning van de spieren onder de huid is also een factor die bijdraagt aan rimpelvorming. Om huidrimpels te corrigeren, kunnen botulinumtoxine-injecties, vulmiddelen en diverse chirurgische technieken worden gebruikt. Botulinumtoxine-injecties voorkomen overmatige spiersamentrekkingen, terwijl vulmiddelen verloren weefsel onder de huid aanvullen. Beide behandelingen kunnen poliklinisch worden uitgevoerd, en na de behandeling kan de patiënt terugkeren naar het normale dagelijkse leven.
Onvrijwillige Ooglidsamentrekkingen (Blefarospasme)
Dit probleem komt vaker voor bij vrouwen en begint meestal na de leeftijd van 40 jaar. Het wordt veroorzaakt door onwillekeurige overmatige samentrekking van de spieren die de oogleden sluiten. Hierdoor sluiten de oogleden soms, zelfs als de patiënt dit niet wil. Patiënten kunnen moeite hebben met dagelijkse bezigheden en hebben soms hulp nodig.
Voor de behandeling worden eerst medicijnen gebruikt die bekend staan als botulinumtoxine. Deze medicijnen worden op bepaalde punten in de oogleden en de omgeving geïnjecteerd en voorkomen overmatige samentrekking van de ooglidspieren. De werking van het medicijn duurt meestal 3-4 maanden, daarna kan herhaalde behandeling nodig zijn.
Ooglidverzakking (PTOSE)
Ooglidverzakking (ptose) is het verlaagd zijn van het bovenste ooglid ten opzichte van de normale positie. Deze verlaging kan de pupil bedekken en het gezichtsvermogen belemmeren. In ernstige gevallen kan hulp nodig zijn van een bepaalde hoofdpositie of handmatig optillen van het ooglid om zicht te behouden.
Ooglidverzakking kan aangeboren zijn door onvoldoende ontwikkeling van de spieren die het ooglid optillen, of kan het gevolg zijn van veroudering. Bij aangeboren gevallen kan verkorting van de zwakke spier nodig zijn, of in ernstiger gevallen een ophanging. Ooglidverzakking kan ook optreden na oogoperaties zoals cataract of netvliesloslating.
- Linkerooglidverzakking- voor operatie
- Na de operatie
- Voor operatie linker ooglid laag
- Na de operatie
Wenkbrauwverzakking
Net zoals andere delen van het gezicht, verliezen wenkbrauwen hun spanning en gaan ze hangen naarmate men ouder wordt. Het zakken van de wenkbrauwen kan zo ernstig worden dat het het openen van het bovenste ooglid belemmert. Voorhoofd- en/of wenkbrauwlift zijn chirurgische ingrepen die de wenkbrauw terugbrengen naar zijn oorspronkelijke positie. Deze ingreep kan samen met of afzonderlijk van blepharoplastiek worden uitgevoerd, en kan functionele of cosmetische redenen hebben.
Buitenwaarts Draaien van de Oogleden (ECTROPION)
Als het onderste ooglid naar buiten draait en het contact met het oog verloren gaat, is de verdeling van het traanvocht onvoldoende. Dit kan leiden tot droge ogen en infectie. Symptomen zoals tranen, irritatie en branderigheid kunnen optreden. Met een chirurgische ingreep wordt de normale positie van de oogleden hersteld.
Naar Binnen Draaien van de Oogleden (ENTROPION)
Het naar binnen draaien van de oogleden en wimpers kan leiden tot beschadiging van de oppervlaktelagen van het oog, symptomen zoals irritatie, tranen en pijn, en in gevorderde gevallen tot ulceratie van het hoornvlies (de heldere laag van het oog) en verlies van gezichtsvermogen. Deze toestand moet chirurgisch worden gecorrigeerd.
Overmatig Open Oogleden (KAPAK RETRACTIE)
Eropen is een grotere opening dan normaal, wat tot uitdroging van de ogen kan leiden. De oorzaak is vaak een schildklieraandoening (struma). Het kan ook optreden als gevolg van overcorrectie na een ooglidverzakking operatie. Het kan chirurgisch worden gecorrigeerd.
Littekens (NARBE)
Oculoplastische chirurgen kunnen littekens verwijderen met behulp van operatie, laser of dermabrasie.
Ooglidverwondingen
Oculoplastische chirurgie is een tak die zich specialiseert in ooglidproblemen. Oculoplastische chirurgen kunnen ooglidverwondingen en daarmee samenhangende vormafwijkingen op een esthetisch en functioneel geschikte manier herstellen.
Ooglidkanker
De incidentie van kanker op de ooglidhuid is niet laag en neemt toe. Nieuwe of groeiende massa's op de oogleden moeten zorgvuldig worden onderzocht op mogelijke tumoren. Oculoplastische en reconstructieve chirurgie maakt gebruik van diverse technieken om deze tumoren te verwijderen en de oogleden te herstellen. Zoals bij alle tumoren is vroege diagnose en behandeling van cruciaal belang.
Traansysteem
Voor de gezondheid van het oog moet het vochtig blijven. Traanvocht wordt uitgescheiden door de traanklieren rond het oog. De belangrijkste traanklier bevindt zich in de bovenste-buitenste deel onder het ooglid. Bij elke knippering wordt het traanvocht verspreid over het oogoppervlak en tegelijkertijd via kleine gaatjes in het onderste en bovenste ooglid nabij de neus in het traankanaal gepompt.
Het traankanaal mondt uit in de neus. Vandaar dat er vloeistof in de neus komt als je huilt. Een verstopping in het traanafvoersysteem op welke plek dan ook, zorgt ervoor dat het traanvocht naar buiten stroomt in plaats van naar de neusholte. Voor de behandeling wordt met verschillende technieken een nieuwe afvoerweg gecreëerd om de doorstroming mogelijk te maken. Als het openen van het traankanaal niet mogelijk is, wordt er een kunstmatig kanaal gemaakt van het binnenste van het ooglid naar de neus. Hiervoor gebruiken ze de Jones-Payrex tube.
Aandoeningen van het traansysteem vallen onder oculoplastische chirurgie. Een oculoplastisch chirurg zal de meest geschikte behandeling voor uw situatie vaststellen.
Tranende ogen bij Baby's en Kinderen (Aangeboren Dacryostenose)
Als de traanklier voldoende produceert maar het kanaal verstopt is, stroomt het traanvocht over het gezicht. Bij pasgeborenen kunnen de kanalen waardoor de traanvocht loopt gesloten zijn. Meestal openen ze vanzelf binnen enkele maanden. Zo niet, dan moeten ze worden gecorrigeerd door middel van massage, sondage, siliconen buis intubatie of chirurgie, waarbij de meest geschikte methode wordt gekozen. In de vroege stadia (eerste 12 maanden) kan met eenvoudige methoden behandeling worden geboden.
Bij patiënten met verwaarloosde en/of onvoldoende behandelde gevallen kan na verloop van tijd infectie optreden en andere delen van het oog beïnvloeden. In dit geval, en bij aanhoudende tranen tot het eerste levensjaar, moet eerst sondage onder sedatie op het kanaal worden toegepast. Als de tranen blijven, kan de sondage worden herhaald of kan er tegelijkertijd een siliconen buis op het kanaal worden toegepast. Met deze toepassing wordt 95% succes behaald.
Droge ogen
Als de traanklier niet genoeg traanvocht produceert, treedt er droogheid in de ogen op. Er is een branderig gevoel, irritatie en het gevoel van een vreemd lichaam in het oog. Voor de behandeling worden kunsttranen gebruikt. Als dat niet genoeg is, worden de openingen van het traankanaal afgesloten. In meer gevorderde stadia kunnen andere behandelmethoden worden toegepast.
Orbita
De orbita zijn de botten en zachte weefsels rond het oog. Tal van ziekten kunnen de orbita beïnvloeden. Door weefsels die zich uitbreiden rond en/of achter de oogbol kan de positie van de oogbol veranderen en kan er beperkte beweging optreden. Hierdoor kan de patiënt klagen over dubbelzien.
Oogaandoeningen Gerelateerd aan Schildklier
Bij deze aandoening worden zowel de schildklier als de weefsels rond het oog (orbita) aangetast. Bij een typische patiënt groeit de schildklier (struma), nemen schildklierhormonen in het bloed toe en komen de ogen naar voren (proptosis). Het naar voren komen van de ogen komt door de verdikking van de oogspieren en de toename van vetweefsel rondom het oog. De oogbewegingen kunnen beperkt zijn en de patiënt kan dubbel zien. In gevorderde gevallen kan er, door overmatige druk op de oogzenuw, een afname van het gezichtsvermogen optreden. Deze aandoening wordt behandeld met verschillende medicijnen en chirurgische methoden. Na afloop van de acute ontstekingsfase kunnen esthetische problemen worden gecorrigeerd.
Oribitale Tumoren
Naarmate tumoren van de orbitale weefsels groter worden, duwen ze het oog naar buiten of in zeldzame gevallen naar binnen. De oogbewegingen worden beperkt. De diagnose en behandeling van orbitale tumoren kan complexe chirurgische ingrepen vereisen. De meeste van deze tumoren zijn goedaardig en kunnen chirurgisch worden verwijderd.
Orbitaal Letsel en Breuken
Voor de bescherming van het oog zijn de botstructuur en binnenin de vetkussentjes, oftewel de orbita, essentieel. Orbitale verwondingen en breuken moeten zonder onnodige vertragingen binnen een geschikt tijdsbestek worden behandeld.
Verlies van het Oog
Verwonding, tumoren of andere oogaandoeningen kunnen vereisen dat de inhoud van het oog wordt verwijderd of dat het oog compleet wordt verwijderd. Dit is een psychologisch uitdagende situatie. Een kunstoog (prothese) dat qua kleur en grootte overeenkomt met het andere oog en dat in staat is synchronisch te bewegen, kan dit gemakkelijker maken. Tegenwoordig kunnen zelfs patiënten bij wie het oog vele jaren geleden is verwijderd, worden voorzien van beweeglijke oogprothesen.
Algemeen geldt dat zorgverzekeraars de kosten van oculoplastische chirurgie die gericht is op functie dekken. Daarentegen worden de kosten van cosmetische ingrepen niet gedekt.
Ooglid Esthetiek - Blefaroplastiek
Bij het verouderen of erfelijk kunnen er wallen of alleen maar hangende en gerimpelde oogleden ontstaan, soms al op jongere leeftijd. Omdat de huid van de oogleden het dunste en bewegelijkste deel van ons gezicht is, wordt deze snel dunner en slapper,waarbij de spierlaag eronder verzwakt en veroudert. Door de verzwakking van de weefsels die de oogleden ondersteunen, bewegen de vetkussentjes rond het oog naar voren en veroorzaken wallen in de oogleden. Met veroudering stijgt vaak de plooi van het bovenste ooglid of verdwijnt zelfs helemaal. Ooglid esthetische chirurgie, oftewel blefaroplastiek, is een chirurgische ingreep uitgevoerd op het ooglid om al deze problemen te corrigeren. Blefaroplastiek wordt om functionele redenen bij ouderen en om cosmetische redenen bij jongvolwassenen gedaan. Deze operatie wordt uitgevoerd onder lokale verdoving, heeft een korte herstelperiode en biedt uitstekende resultaten in het verjongen van het gezicht.
Wallen en verslapping in de oogleden zijn niet alleen een esthetisch probleem maar ook een ooggezondheidsprobleem. Soms hangt de overtollige huid van de bovenste oogleden langs de wimpers, wat een zwaar gevoel en zichtproblemen kan veroorzaken. Veroudering veroorzaakt elastisch weefselverlies in de huid van het voorhoofd wat leidt tot verzakking van het voorhoofd en vooral van de wenkbrauwen, ook wel bekend als wenkbrauwptose. Patiënten spannen onvrijwillig langdurig hun voorhoofdspieren om hun wenkbrauwen op te trekken, wat kan leiden tot wenkbrauw- en hoofdpijn en tevens resulteert in uitgesproken voorhoofdsrimpels.
Wenkbrauwptose en overtollige huid van het bovenste ooglid kunnen het bovenste en buitenste deel van het gezichtsveld beperken. Deze beperking van het gezichtsveld kan ook lezen en autorijden bemoeilijken. Om dit te compenseren moeten patiënten onvrijwillig hun wenkbrauwen optrekken, wat vooral in de avonduren tot vermoeidheid kan leiden. Losse huid in de onderste oogleden kan het onderste oogrand naar beneden trekken, waardoor meer van het oogwit zichtbaar wordt en een andere uitstraling aan de blik van de patiënt geeft. Door verzwakking en verslapping van de weefsels tijdens we veroudering,kan de onderste ooglidrand naar buiten draaien en zal de buitenhoek van het ooglid naar binnen en beneden verplaatsen. Deze veranderingen in de oogleden veroorzaken een vermoeid uiterlijk aan het gezicht van de patiënt. De oculoplastische chirurg zal bij dergelijke patiënten naast de blepharoplastiek ook aanvullende chirurgische ingrepen uitvoeren om deze problemen in de onderste oogleden te corrigeren.
Bij kandidaten voor een blefaroplastiek moeten aandoeningen zoals schildklierziekten, hartfalen, hypertensie en neiging tot bloeding in aanmerking worden genomen. Eveneens moet er voorzichtig omgegaan worden met patiënten die niet genoeg traanvocht kunnen produceren voor adequate bevochtiging van de ogen en deze behandeling dient uitgevoerd te worden door een ervaren oculoplastisch chirurg. Bij patiënten met milde droge ogen moet tijdens de blefaroplastiek minder huid en vet worden verwijderd dan bij patiënten met een normale oogbevochtiging. Anders kan de droogheid in de ogen verergeren en kunnen er zichtproblemen ontstaan. Tevens moet uitgelegd worden dat bij deze patiënten er lang irritatie kan zijn in de ogen en dat langdurig gebruik van oogdruppels nodig kan zijn. Aspirine, ontstekingsremmende medicatie, vitamine E, anticoagulantia en kruidenmiddelen moeten een week vooraf stopgezet worden vanwege het risico van bloedingen tijdens en na de operatie. Patiënten die contactlenzen gebruiken, moeten geïnformeerd worden dat zij mogelijk een tijdlang geen lenzen kunnen dragen na de blefaroplastiek.
Chirurgie
Een blefaroplastiek operatie wordt vaak onder lokale verdoving uitgevoerd en is binnen een uur gedaan. Voor pijnstilling na de operatie wordt aangeraden pijnstillers te gebruiken die geen aspirine bevatten en alleen na overleg met de arts. Om zwellingen van de oogleden te voorkomen, moet dezelfde dag een koel kompres worden aangebracht en moet het hoofd 2-3 weken hoog liggen tijdens het slapen. Na de operatie worden de hechtingen na 5-7 dagen door de arts verwijderd. Gedurende 2-4 weken na de operatie worden topische kunsttranen gebruikt om de ogen te beschermen.
Bij patiënten met leeftijdgerelateerde problemen zoals wenkbrauw- of bovenste ooglidverzakking, uitstulping van de onderste oogleden naar buiten kunnen deze problemen gelijktijdig met de blefaroplastiek worden gecorrigeerd.
Recente Benaderingen in Orbitaal Traanstelsel en Ooglidchirurgie
Oculoplastische chirurgie is een speciaal chirurgisch gebied dat wordt toegepast voor bescherming van de ooggezondheid en verbetering van het esthetisch uiterlijk, en is ontstaan uit een samensmelting van oftalmologie en plastische chirurgie. Binnen dit gebied worden aan veel aandoeningen operaties uitgevoerd, zoals ooglidchirurgie, ooglidoperaties, ziektes van het orbitale traansysteem, wallen onder de ogen en hangende oogleden.
Moderne Technieken in Ooglidchirurgie
Ooglidchirurgie wordt toegepast om zowel esthetische als functionele problemen te verhelpen. Blefaroplastiek is een populaire methode om verouderingsverschijnselen zoals hangende oogleden en wallen onder de ogen te corrigeren. Tijdens deze ingreep wordt spier, overtollige huid en vet verwijderd om een jonger en frisser uiterlijk te verkrijgen.
Behandeling van Aandoeningen van het Orbitale Traanstelsel
De orbita bestaat uit botten en zachte weefsels die de oogbal omringen. Tumoren, infecties of trauma’s in dit gebied kunnen de positie en bewegingen van het oog beïnvloeden. Orbitale chirurgie speelt een belangrijke rol bij de diagnose en behandeling van dit soort aandoeningen.
Het traansysteem zorgt voor de productie en drainage van traanvocht. Verstoppingen in de traankanalen kunnen leiden tot tranende ogen en infecties. Met traanchirurgie worden deze blokkades verholpen en wordt de normale traanstroom hersteld.
Wallen Onder de Ogen en Hangende Oogleden
Wallen onder de ogen en hangende oogleden ontstaan meestal door veroudering, genetische factoren of levensstijlgewoonten. Ze kunnen de persoon een vermoeid en ouder uiterlijk geven. Met chirurgische ingrepen zoals blefaroplastiek kunnen deze problemen worden opgelost en kan een jonger en frisser uiterlijk worden verkregen.
Waarop te Letten na een Ooglidoperatie
Voor een snel en probleemloos herstel dienen bepaalde voorzorgsmaatregelen genomen te worden. In de postoperatieve fase is het belangrijk om een koud kompres op de omgeving van de ogen aan te brengen, het hoofd omhoog te houden en de door de arts voorgeschreven medicatie regelmatig in te nemen. Bovendien moeten zware fysieke activiteiten worden vermeden en moet de hygiëne van de ogen in acht worden genomen.
Veelgestelde Vragen
Voor wie is ooglidchirurgie geschikt?
Ooglidchirurgie is geschikt voor individuen met esthetische of functionele problemen zoals hangende oogleden, wallen onder de ogen, of ooglidverzakking. Personen met ooglidproblemen die het gezichtsveld beïnvloeden kunnen ook baat hebben bij deze chirurgie. De geschiktheid voor chirurgie moet echter worden beoordeeld op basis van de algemene gezondheidstoestand en verwachtingen van de patiënt.
Wat zijn de symptomen van orbitale traansysteemziektes?
Ziekten van het orbitale traansysteem kunnen zich manifesteren met symptomen zoals zwelling, pijn, dubbelzien, beperking in oogbewegingen en blijvend tranen van de ogen. Deze symptomen kunnen een indicatie zijn van aandoeningen zoals orbitatumoren, infecties of blokkades van het traankanaal.
Hoe is het herstelproces na een blepharoplastie operatie?
Het herstelproces na een blefaroplastie operatie is meestal snel. In de eerste paar dagen na de operatie kunnen er lichte zwellingen en blauwe plekken verschijnen. De hechtingen worden gewoonlijk binnen 5 tot 7 dagen verwijderd. De meeste patiënten kunnen binnen 2 tot 3 weken hun normale dagelijkse activiteiten hervatten, maar de volledige hersteltijd varieert van persoon tot persoon.
Waarop moet gelet worden na een ooglidoperatie?
In de postoperatieve fase is het belangrijk om een koud kompres op de omgeving van de ogen aan te brengen, het hoofd omhoog te houden en de door de arts voorgeschreven medicatie regelmatig in te nemen. Bovendien moeten zware fysieke activiteiten worden vermeden en moet de hygiëne van de ogen in acht worden genomen.