Botulinetoxine is een krachtige neurotoxine die wordt verkregen uit de bacterie Clostridium botulinum en tijdelijk de beweging van spieren stopt. Deze stof wordt al jarenlang veilig gebruikt in medische en esthetische gebieden en staat vooral bekend als een effectieve methode om rimpels veroorzaakt door gezichtsspiertjes te verminderen.
Met het ouder worden ontstaan er lijnen op gebieden zoals het voorhoofd, tussen de wenkbrauwen, de oogcontouren (kraaiensporen), neusplooien en boven de lippen, als gevolg van de constante beweging van onderliggende gezichtsspiertjes. Botulinetoxine-toepassingen zorgen ervoor dat deze spieren tijdelijk worden gestopt, waardoor de huid er gladder en jeugdiger uitziet.
Botulinetoxine wordt niet alleen gebruikt voor cosmetische doeleinden, maar wordt ook veel gebruikt voor medische noodzaken. De belangrijkste toepassingsgebieden zijn als volgt:
• Vermindering van mimische rimpels
• Overmatig zweten (hyperhidrosis)
• Tandenknarsen (bruxisme)
• Behandeling van scheelzien
• Verlichting van migrainepijn
• Balanceren van asymmetrieën na een gezichtsverlamming
De toepassing van botulinetoxine wordt verricht door ervaren specialisten door middel van injecties. De toxine wordt verdund met een steriele oplossing en geïnjecteerd met fijne naalden in de doelspieren. Bij toepassingen dicht bij het huidoppervlak, zoals bij overmatig zweten, wordt direct in de huid geïnjecteerd.
De toepassing duurt meestal enkele minuten en patiënten kunnen snel hun dagelijkse bezigheden hervatten na de ingreep. Indien noodzakelijk kan vooraf een lokaal verdovende crème worden aangebracht om het pijngevoel tot een minimum te beperken.
De effecten na de toepassing beginnen doorgaans binnen 3 tot 5 dagen zichtbaar te worden. Het maximale effect komt na 10 tot 14 dagen tot uiting. De duur van de werking varieert per persoon, maar duurt meestal 3 tot 4 maanden. Bij sommige personen kan deze periode zich uitstrekken tot 6 maanden. Regelmatige toepassingen zorgen ervoor dat mimische spieren na verloop van tijd verzwakken en rimpeldiepte vermindert.
Voor esthetische doeleinden kan het veilig worden toegepast vanaf het einde van de twintiger jaren, en bij problemen zoals overmatig zweten vanaf 18 jaar en ouder. Een beoordeling door een specialist voor de toepassing is van groot belang om mogelijke risico’s te voorkomen.
Bij personen met bepaalde neurologische en spierziekten is het gebruik van botulinetoxine niet geschikt. Vooral bij de volgende ziekten moet de toepassing achterwege blijven:
• Myasthenia Gravis
• Lambert-Eaton Syndroom
• Ziekten die gepaard gaan met spierzwakte zoals ALS
Voor deze groep individuen moeten beslissingen over het gebruik van botulinetoxine altijd in overleg met een arts worden genomen, aangezien de risico's aanzienlijk kunnen zijn.
Botulinetoxine wordt over het algemeen als veilig beschouwd, maar zoals bij elke medische ingreep kunnen er enkele bijwerkingen optreden. Deze effecten zijn meestal mild en tijdelijk:
• Roodheid, blauwe plekken of zwelling op de injectieplaats: Verdwijnt meestal vanzelf binnen enkele dagen.
• Tijdelijke spierzwakte en hangende oogleden: Kan optreden als de toxine zich verspreidt naar niet-doelspieren.
• Hoofdpijn en griepachtige symptomen: Kan bij sommige patiënten na de toepassing worden gezien.
• Allergische reacties: In zeldzame gevallen kan er jeuk, uitslag of oedeem op de injectieplaats ontstaan.
• Moeilijkheden met slikken of spreken: Kan tijdelijk optreden bij toepassingen in de nek.
Al deze effecten zijn meestal van korte duur. Bij onverwachte situaties dient zonder vertraging contact met een zorgprofessional te worden opgenomen.
De toepassing van botulinetoxine veroorzaakt meestal minimale ongemakken en is een vrij comfortabele behandeling. De naalden die worden gebruikt zijn zeer dun en de injecties worden alleen in het huidoppervlak geplaatst. Daarom beschrijven patiënten doorgaans slechts een lichte prikkeling of injectiegevoel. Bij personen met een gevoelige huid of bij degenen die extra comfort willen, kan vooraf een lokaal verdovende crème worden gebruikt om het gebied te verdoven. Hierdoor voelt de patiënt tijdens de behandeling vrijwel niets. Over het algemeen is botulinetoxine-injectie een snel toepasbare behandeling die door patiënten zonder onderbreking van hun dagelijkse leven kan worden ondergaan.
Na een botulinetoxine-injectie moet er op bepaalde belangrijke regels worden gelet zodat de resultaten optimaal kunnen zijn en het risico op bijwerkingen kan worden geminimaliseerd. Na de behandeling mag gedurende ten minste 4 uur niet op de injectieplaats worden gedrukt, gemasseerd of gewreven. Het wordt aanbevolen dat de patiënt het hoofd recht houdt en niet gaat liggen in deze periode. Anders bestaat het risico dat de toxine zich naar ongewenste gebieden verspreidt.
Gedurende de behandelingsdag moet men zware inspanning vermijden, niet op de buik slapen en wegblijven uit hete omgevingen zoals baden, sauna’s of stoombaden. Zweten kan de verspreiding van de toxine bij het applicatiegebied beïnvloeden. Daarnaast wordt aanbevolen om gedurende enkele dagen na de behandeling alcoholgebruik en bloedverdunnende medicijnen (zoals aspirine, ibuprofen, etc.) te vermijden, omdat deze het risico op blauwe plekken op de injectieplaats kunnen vergroten.
De effecten van een botulinetoxine-injectie beginnen niet onmiddellijk. Meestal beginnen de eerste effecten 3 tot 5 dagen na de behandeling merkbaar te worden. In dit proces merkt men geleidelijk op dat de bewegingsvermogen van de gezichtsspiertjes afneemt. De maximale effecten worden tussen de 10 en 14 dagen waargenomen. Het wordt aanbevolen om ten minste 2 weken te wachten om de resultaten volledig te zien.
Aan het einde van deze periode worden mimische lijnen zichtbaar verzacht, en krijgt de huid een gladdere en jongere uitstraling. Als het gewenste effect niet is bereikt, kunnen indien nodig herhalingsinjecties onder toezicht van een arts worden toegepast. Hoewel de werkingsduur individueel kan variëren, blijft het meestal 3 tot 6 maanden effectief.
Wanneer het in de juiste doseringen door een ervaren arts wordt toegepast, is botulinetoxine behandeling over het algemeen een veilige methode. De toxine is al jaren succesvol toegepast bij miljoenen patiënten wereldwijd, zowel voor medische als cosmetische doeleinden. Zoals bij elke medische ingreep zijn er echter enkele risico's en situaties die aandacht vereisen.
In het bijzonder kan botulinetoxine ernstige complicaties veroorzaken bij personen met een neuromusculaire aandoening (zoals myasthenia gravis). Daarom moet de gezondheidsgeschiedenis van de persoon grondig worden beoordeeld alvorens de procedure wordt uitgevoerd. Wegens onvoldoende klinische gegevens wordt de toepassing ook niet aanbevolen voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
Afgezien daarvan, wanneer toegepast door ervaren handen, zijn er na de ingreep meestal geen ernstige problemen, behalve voor milde roodheid, blauwe plekken of tijdelijke hoofdpijn. Wanneer botulinetoxine toepassing binnen veilige protocollen wordt uitgevoerd, is het een effectieve en laag-risicocosmetische interventie.